ART DECO

Od pewnego czasu to chodliwe hasło święci triumfy m.in. w meblarstwie, znajdując wielu miłośników tej dziedziny sztuki użytkowej. Oryginalne meble w stylu Art deco, to przedmioty niezwykłej klasy i bez wątpienia luksusowe. Już w czasach, gdy powstawały, projektowane były z myślą o wąskiej, zamożnej i kosmopolitycznej klienteli. 

Styl Art deco zajmuje szczególne miejsce w sztuce XX wieku. Datowany jest zwykle na lata 1920-1939,  należy jednak pamiętać, że wiele znakomitych dzieł powstało jeszcze przed wybuchem I Wojny Światowej, zaś era Art Deco wcale nie dobiegała końca wraz z nadejściem Wielkiego Kryzysu na początku lat trzydziestych. Swoją nazwę styl zawdzięcza Międzynarodowej Wystawie Sztuki Dekoracyjnej, która miała miejsce  w Paryżu w roku 1925. Była to olbrzymia prezentacja rzemiosła, przegląd wszystkich ważnych nurtów w sztuce lat dwudziestych. Owa wystawa była jednocześnie apogeum popularności „stylu wysokiego” (zwanego także art de luxe). Pełne przepychu wnętrza wystawowych pawilonów miały zwrócić uwagę zamożnych klientów. Ogromna różnorodność stylu, w którym znajdziemy inspiracje zarówno sztuką starożytnego Egiptu (co wiąże się z odkryciem grobowca Tutenchamona w 1922 r.), jak i wizją futurystyczną (wpływ awangardy malarskiej początków XX wieku) sprawia, że trudno uznać Art Deco za spójny nurt artystyczny. Dla współczesnych historyków jest to raczej konglomerat rozmaitych form estetyki.  

Korzenie stolarstwa art deco sięgają tradycji francuskiego ancien regime’u, czyli czasów panowania dynastii Walezjuszów i Burbonów (XIV – XVIII w.).  Stylistyka art deco, która nastała po burzliwym okresie secesji (w trakcie którego projektanci mebli zeszli z utartych przez francuską estetykę ścieżek) wróciła do czystych form oraz wyrafinowanego smaku. W nowych projektach można było zaobserwować tendencję do upraszczania kształtów i rezygnację z ekstrawaganckich ozdób. Meble w stylu Art Deco charakteryzują się masywnymi i kanciastymi formami. Ich szczególną wartość stanowi pieczołowicie dobrany i wykończony surowiec, którym było zwykle egzotyczne i ciężko dostępne w rodzimych warsztatach drewno. Mocno zredukowana i zgeometryzowana ornamentyka stylu Art Deco, sprawiła, że główną ozdobę mebli stanowił wzorzysty fornir. Takie zadanie najlepiej pełniła tzw. czeczota, czyli wadliwe drewno, powstające wskutek wieloletnich obrzęków i zniekształceń na pniu drzewa. Fornir otrzymywany z czeczoty charakteryzował się niepowtarzalnym rysunkiem słojów, dzięki któremu każdy mebel był jedyny w swoim rodzaju. Do ulubionych gatunków drewna należał heban. Jednak jego – już od dawna – duża popularność wśród stolarzy, doprowadziła w latach dwudziestych do niedoboru tego drewna na rynku. W związku z tym zastępowano lite deski okleiną, bądź sięgano po zamienniki, zwłaszcza tzw. heban makassarski. Inne najczęściej wykorzystywane forniry, to palisander brazylijski, amarant, amboyna, mahoń oraz jabłoń. Twórcy mebli art deco chętnie sięgali także po inne surowce, takie jak laka, galuszat (skóra niewielkiego rekina),  kość słoniowa, macica perłowa oraz kute żelazo. Natomiast wśród znanych ebenistów/projektantów, wyróżnić należy następujące nazwiska: Pierre Chareau, Donald Deskey, Maurice Dufrene, Paul Dupre-Lafon, Jean-Michel Frank, Paul-Theodore Frankl, Eileen Gray, Robert Mallet Stevens, Martine, Charlotte Perriand, Eugene Printz, Armand-Albert Rateau, Jacques-Emile Ruhlmann, Sue et Mare.